Raport z Panelu Dyskusyjnego na temat „Cukrzyca widziana z pespektywy diabetologa i periodontologa. Związek zapalenia przyzębia z cukrzycą”.

W ramach realizacji projektu Europejskiej Federacji Periodontologicznej, do którego przystąpiło również Polskie Towarzystwo Periodontologiczne, 5 lipca 2019 roku w Warszawie odbył się Panel Dyskusyjny na temat „Cukrzyca widziana z pespektywy diabetologa i periodontologa. Związek zapalenia przyzębia z cukrzycą”.

W spotkaniu udział wzięli:

• Prof. dr hab.n.med. Renata Górska – Konsultant krajowy w dziedzinie periodontologii, Prezes Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego
• Prof. dr hab.n.med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz – Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
• Prof. dr hab.n.med. Edward Franek – Kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWiA w Warszawie
• Prof. dr hab.n.med. Tomasz Konopka – Kierownik Katedry Periodontologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
• Dr hab.n.med. Jan Kowalski – Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia, członek Zarządu PTP

Strategicznym partnerem tego spotkania była firma SUNSTAR.

Celem spotkania było przeanalizowanie piśmiennictwa na temat dwukierunkowego związku zapalenia przyzębia z cukrzycą i opracowanie rekomendacji dla lekarzy POZ, diabetologów oraz lekarzy dentystów i pacjentów.

Cukrzyca to problem zdrowotny doprowadzający do przewlekłych powikłań oraz przedwczesnego zgonu.
Najczęstszym powikłaniem cukrzycy i główną przyczyną zwiększonej śmiertelności są choroby układu sercowo-naczyniowego, przede wszystkim choroba niedokrwienna serca i zawał mięśnia sercowego jako skutek zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych. Szacuje się, że z powodu choroby wieńcowej umiera ponad 50% chorych na cukrzycę. Zmiany neurowaskularne, nazywane także mikroangiopatią, swoiste dla cukrzycy, klinicznie manifestują się jako retinopatia, cukrzycowa choroba nerek, neuropatia układu nerwowego obwodowego, autonomicznego i centralnego, cukrzycowa choroba skóry. W ostatnich latach zwraca się coraz większą uwagę na zmiany cukrzycowe w jamie ustnej.

Chorobowość z powodu cukrzycy stale rośnie. Dotyczy to głównie cukrzycy typu 2 i wiąże się z narastającą częstością otyłości, zmniejszeniem aktywności fizycznej oraz procesem starzenia się społeczeństwa. Na początku obecnego stulecia liczba chorych na cukrzycę na świecie wynosiła 171 mln, co stanowiło 2,8% populacji, natomiast prognozy na rok 2045 przewidują wzrost liczby chorych do około 650 mln.

W Polsce zarówno cukrzyca, jak i zapalenie przyzębia są schorzeniami dotyczącymi dużego odsetka populacji.(7,8% dorosłej populacji choruje na cukrzycę, około 18% ma zapalenie przyzębia). Są to choroby o wieloczynnikowej etiologii. Cechą wspólną zarówno dla cukrzycy, jak i zapalenia przyzębia, jest dysregulacja odpowiedzi immunologicznej. Tak hiperglikemia, jak i obecność periopatogenów, powodują nasilenie odpowiedzi zapalnej i stresu oksydacyjnego. Badania wykazują, że poziom hemoglobiny glikowanej jest niezależnym predyktorem wzrostu stężenia interleukiny-1 w płynie dziąsłowym.
Zarówno w cukrzycy, jak i w zapaleniu przyzębia efektem nasilenia nieswoistej komponenty odpowiedzi zapalnej jest wyrzut cytokin prozapalnych, szczególnie nasilony u osób cierpiących na oba schorzenia.

Wyrazem tej zależności jest jej udział w nasileniu występowania próchnicy, chorób okołowszczepowych, grzybicy jamy ustnej oraz sialoz prowadzących do kserostomii. Leczenie cukrzycy typu II prowadzi do powstawania zmian liszajopodobnych błony śluzowej jamy ustnej a także zespołu pieczenia jamy ustnej typu I. Bardzo szeroko badany był również wpływ cukrzycy na powstawanie i przebieg chorób przyzębia, które uważane są w klasycznej internie jako szóste powikłanie tej endokrynopatii.

Wnioski

• zapalenie dziąseł lub przyzębia negatywnie wpływa na kontrolę metabolizmu w cukrzycy
• nie leczone stany zapalne tkanek przyzębia zwiększają ryzyko powikłań cukrzycy
• leczenie chorób przyzębia ma pozytywny wpływ na kontrolę metabolizmu w cukrzycy

Wytyczne dla lekarzy POZ i lekarzy Diabetologów
Każdy wywiad lekarski u chorego na cukrzycę powinien obejmować pytanie o dolegliwości ze strony jamy ustnej i o to, czy chory jest pod opieką stomatologiczną.
Badanie jamy ustnej powinno być integralną częścią badania fizykalnego chorego na cukrzycę.
Konieczne jest poinformowanie chorego o konieczności regularnej opieki stomatologicznej (wizyta minimum 2-ie do roku) jako integralnej części leczenia cukrzycy.

Wytyczne dla lekarzy dentystów

• w przypadku III i IV stadium peridontitis należy wykonać badanie poziomu hemoglobiny glikowanej
• poinformować pacjenta chorego na cukrzycę, że stan zapalny tkanek przyzębia negatywnie wpływa na przebieg cukrzycy
• przed przystąpieniem do zabiegu zapoznać się z ostatnimi wynikami poziomu hemoglobiny glikowanej oraz zebrać wywiad dotyczący choroby – od jak dawna choruje, czy występują u niego komplikacje, jakie leki przyjmuje.

Raport sporządziła
Prof. dr hab. n. med. Renata Górska